Κρατικές Αργίες και Άγιοι...

(Ο Απ. Παύλος Φυλακισμένος)

Στο πρωινό περίπατο πάνω στις σελίδες των εφημερίδων, στα νέα και τις λεγόμενες ειδήσεις της κατευθυνόμενης από το σύστημα δημοσιογραφίας, έπεσα πάνω σ’ ένα θέμα που ήταν επόμενο λόγο της ιδιότητας μου, να τραβήξει την προσοχή μου.

Αναφερόταν στο υπουργείο δικαιοσύνης, λέγοντας ότι "το νέο νομοσχέδιο του κ. Δένδια εκτός από την ποινικοποίηση της κουκούλας περιλαμβάνεται και τη θεσμοθέτηση αργίας για τους δεσμοφύλακες. Προστάτης τους, ο Άγιος Λογγίνος, στον οποίο ο Πόντιος Πιλάτος είχε αναθέσει να επιβλέπει τη σταύρωση του Χριστού".

Ο εκατόνταρχος Λογγίνος κρίθηκε ως ο πλέον κατάλληλος να «εκπροσωπήσει» στο πάνθεον των Αγίων τους έλληνες δεσμοφύλακες καθώς σε αυτόν και τους άνδρες του ανατέθηκε να εποπτεύει τη διαδικασία της σταύρωση του Χριστού, αφού κατά την επίμαχη περίοδο υπηρετούσε στον ρωμαϊκό στρατό και τελούσε υπό τις διαταγές του Πόντιου Πιλάτου.

Όπως αναφέρει ο Συμεών ο Μεταφραστής στους βίους και την πολιτεία Αγίων, ο Λογγίνος καταγόταν από την κωμόπολη Σανδιάλη της Καππαδοκίας και ανήκε στην Ιουδαϊκή συναγωγή. Παρά το σκληρό του προσωπείο ο Λογγίνος αισθάνθηκε συμπάθεια, συγκίνηση και θαυμασμό προς τον εσταυρωμένο Ιησού και ήταν κατά τη θρησκευτική παράδοση αυτός ο πρώτος που έκανε τη μεγάλη ομολογία ότι:

«Αληθώς ο άνθρωπος ούτος, Υιός ήν Θεού».

Στη συνέχεια ο Λογγίνος παραιτήθηκε από τον ρωμαϊκό στρατό και άρχισε να κηρύττει τη σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού. Ο Πόντιος Πιλάτος ενημέρωσε για τον Λογγίνο τον Καίσαρα της Ρώμης Τιβέριο, ο οποίος εξέδωσε αυτοκρατορικό διάταγμα διατάσσοντας τον αποκεφαλισμό του. Η αποκεφάλισή του έγινε στις 16 Οκτωβρίου ημέρα κατά την οποία στο εξής θα γιορτάζουν οι δεσμοφύλακες της χώρας σε ανάμνηση της αυταπάρνησης του Λογγίνου.

Τώρα εγώ και πάλι μπήκα στο «πειρασμό» να σκεφτώ ή μάλλον να αναπαράγω σκέψεις που «παιδιόθεν» με απασχολούσαν για την σχέση των κρατικών αργιών με τους αγίους της εκκλησίας μας και ποιο συγκεκριμένα για τους «προστάτες» αγίους μιας συντεχνίας ή οργανισμού.

Γνωστή συνήθεια στην Ρωμαϊκη παράδοση του Γένους μας, να ορίζονται προστάτες και γιορτές συντεχνιών, συλλόγων, συνεταιρισμών και γενικότερα ανθρώπινων συλλογικοτήτων την ημέρα μνήμης κάποιου αγίου ή αγίας της εκκλησίας μας. Λέει ο Γ. Καραμπελιάς σε πρόσφατο άρθρο του, "στην Ορθοδοξία, και μάλιστα σε συνθήκες δουλείας, η οργάνωση του θρησκευτικού γεγονότος ρυθμίζει ολόκληρη τη ζωή, ακόμα και την παραγωγή − η σπορά, ο θερισμός, ακόμα και τα ταξίδια των μαστοροσυντεχνιών συναρτώνται με θρησκευτικά γεγονότα και εορτές. Και το ίδιο συμβαίνει και με τα μεγάλα «πολιτικά» γεγονότα: από τις εκλογές των συντεχνιών, που πραγματοποιούνται την ημέρα της εορτής του προστάτη Αγίου της συντεχνίας, μέχρι την έναρξη της Επανάστασης του ’21, που θα συνδυαστεί με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου."

Ως εδώ όλα κατανοητά. Εκείνο το οποίο εμένα προσωπικά με προβληματίζει και πολλάκις με οργίζει, είναι ότι ένας άγιος τίθεται προστάτης και σημείο αναφοράς ενός ατόμου, ενός συλλόγου ή μια συντεχνίας για πιο λόγο; Για να διασφαλίζει μια μαγική προστασία επί των εργαζομένων; Για να παρέχει ψυχολογική και πολλές φορές αυτοδικαιωτική αναφορά στην ουσία και την ποιότητα της εργασίας ορισμένων κλάδων και επαγγελμάτων, ανεξαρτήτου όχι μόνο της ατομικής συνέπειας και ηθικής, αλλά της ίδιας της φύσης του επαγγέλματος και εργασίας. Δηλαδή θα μπορούσαν και οι δήμιοι να έχουν άγιο προστάτη; Σε παλαιότερες μορφές κοινωνικής οργάνωσης είχαν ρόλο συγκεκριμένο μέσα στην δομή της κρατικής μηχανής. Γιατί να μην έχουν και αυτοί τον προστάτη του συλλόγου τους ώστε να επιτελούν καλύτερα τα διατασσόμενα βασανιστήρια ή το χειρότερο θανατικές ποινές επι των κρατουμένων; Πως δηλαδή με πια κριτήρια, με ποιον ποιοτικό συσχετισμό, είναι προστάτης του πυροβολικού η Αγία Βαρβάρα. Ποια είναι η νοηματική και βιωματική σχέση των δύο μεγεθών. Η ζωή της αγίας, ζωή αγάπης και αυτοθυσίας για τον συνάνθρωπο πέραν συνόρων και εθνών. Πια σχέση έχει με το Πεζικό Τμήμα του Ελληνικού Στρατού ο Άγιος Γεώργιος. Ένας νέος άνθρωπος που αρνήθηκε τον Ρωμαϊκό Στρατό, τη φιλοσοφία της βίας και του αίματος και αφιερώθηκε μονάχα στο Χριστό και στο μήνυμα του.

Τι σχέση μπορεί να έχει η κρατική δικαστική εξουσία που κάθε μέρα στέλνει στα κολαστήρια που κατ’ ευφημισμό ονομάζονται σωφρονιστήρια, με την μεγάλη πατερική μορφή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Τι σχέση έχει η ζωή του Αγίου, όχι μονάχα με την προσωπική ζωή των δικαστών αλλά κυρίως και πρωτίστως με το δικαστικό σύστημα, την φιλοσοφία της ανταπόδοσης, της τιμωρίας, της καταστολής, της ποινής και του ανθρώπινου εγκλεισμού;

Και τώρα τι σχέση μπορεί να έχει ένας μάρτυρας του Χριστιανισμού, ο Άγιος Λογγίνος που όχι μόνο δεν αγάπησε την δουλειά που του είχε αναθέσει το Ρωμαϊκο κράτος, να φυλάει ανθρώπους σε κελιά, αλλά την αρνήθηκε, την εγκατέλειψε μαζί με όλα τα προνόμια που του έδιδε το επάγγελμα αυτό και κήρυξε Χριστό με αποτέλεσμα η κρατική εξουσία να τον οδηγήσει στην φυλακή και αργότερα στον αποκεφαλισμό; Ένας άγιος τιμάται, από την ορθόδοξη εκκλησία, όχι για να αποτελεί μια φετιχιστική σημειολογία ενός οργανισμού ή μιας κοινωνικής ομάδας. Νεκρό σύμβολο. Ένα σαμανικό σημείο αντικειμενικής απρόσωπης λατρείας και καλοτυχίας, όπως πέταλα, χάντρες, σκόρδα κ.α. Αλλά για να αποτελεί πρότυπο ζωής. Να γίνεται σημείο αναφοράς, μια επιβεβαίωση ότι το νέο, το αλλιώς, το διαφορετικό είναι ανάμεσα μας ως δυνατότητα και «κατάκτηση». Επίσης δε, ότι ένα ανώτερο πεδίο ζωής με ιδανικά και αξίες είναι εφικτό, είναι πραγματοποιήσιμο. Τουλάχιστον ως δυνατότητα, ως δυναμική προς τα εμπρός.

Μονάχα έτσι έχει νόημα και θεολογική κατανόηση, ερμηνεία και οντολογική σημειολογία, η αναφορά στο πρόσωπο ενός Αγίου της Εκκλησίας ως «προστάτη» ως σημείο αναφοράς, μιας ανθρώπινης ομάδας εργασίας.

Τώρα θα μου πείτε, έλα βρε πάτερ ποιος ενδιαφέρετε για αυτά που λες, οι άνθρωποι μια αργία ψάχνατε και βαλαν τον Ἀγιο Λογγίνο μπροσούρα, κάδρο. Ναι το καταλαβαίνω και είμαι σίγουρος τόσο για το σκεπτικό του αιτήματος όσο και για την θεσμοθέτηση του από το υπουργείο. Δε νομίζω να θέλησε ή να έχει πλήρη συνείδηση το υπουργείο της πράξεως ή της σημειολογίας να βάλεις τον Άγιο Λογγίνο σημείο αναφοράς των δεσμοφυλάκων.

Διότι διαφορετικά είναι σαν να τους έλεγε ανοίξτε τις πόρτες ρε παιδιά να βγει ο κόσμο έξω.....


π. Λίβυος