Η έκθεση του Γιώργου Κόρδη
(σημείωση υπευθύνου τού παρόντος ιστολογίου:
αγαπητού μας καθηγητού στήν Α.Ε.Σ.Α)
στην αίθουσα τέχνης "Αμυμώνη" των Ιωαννίνων υπήρξε η (επίκαιρη) αφορμή για τη συνέντευξη που ακολουθεί. Υπάρχει όμως ένας ακόμη πιο "βαθύς" λόγος που επιδιώξαμε τη συνομιλία.
Ο Γιώργος Κόρδης είναι αγιογράφος ενώ παράλληλα ανήκει (γεωγραφικά) και στο πλήρωμα της εκκλησίας. Έχει ενδιαφέρον λοιπόν, να δούμε τι πιστεύει για την τέχνη της αγιογραφίας σε μια εποχή που οι άγιοι απουσιάζουν...
* Τι θα δούμε στα Γιάννενα κ. Κόρδη;
Η έκθεση στα Γιάννενα παρουσιάζει διάφορες ενότητες της δουλειάς μου. Η πρώτη αφορά σ’ ένα κομμάτι δουλειάς που είχα κάνει πέρυσι για τον Κώστα Καρυωτάκη, μια αναφορά που βγήκε σε βιβλίο από τις εκδόσεις «Αρμός». Υπάρχει επίσης ένα κομμάτι που εικονογραφεί το “Θαλασσινό κοιμητήριο του Πώλ Βαλερύ” καθώς επίσης, ακουαρέλες, λιθογραφίες και κάποια άλλα έργα τα οποία αφορμώνται από την ποίηση του Νίκου Καββαδία.
* Είναι πολλοί αυτοί που λένε ότι κατέχετε σε βάθος τη ζωγραφική παράδοση του Βυζαντίου. Ζωγραφίζετε με την τεχνοτροπία αυτή, σύγχρονα έργα αγιογραφίας αλλά και κοσμικής ζωγραφικής. Η δουλειά σας είναι απόρροια τεχνικής, ανάγκης ή συναισθήματος;
Θα έλεγα ότι είναι όλα μαζί. Ένα έργο τέχνης για να είναι τέτοιο, θα πρέπει να λειτουργεί μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Σε διαφορετική περίπτωση αποτελεί ιδιωτική έκφραση η οποία δεν αφορά κανέναν πέρα από τον ίδιο τον άνθρωπο που το κάνει. Για είναι έργο τέχνης πρέπει να έχει κοινοτική λειτουργία, άρα να έχει θέμα που ενδιαφέρει την κοινότητα, καταρχάς. Ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι προσωπικό γεγονός, να προέρχεται δηλαδή από ένα άνθρωπο να καταγράφει τη γνώμη του, την κατάθεση τα συναισθήματα, τον προσωπικό του ψυχισμό. Σε τελική ανάλυση όμως το υπέρτατο κριτήριο για το έργο τέχνης είναι να μπορεί να λειτουργεί σαν κοινωνικό γεγονός, να μπορεί να παράγει κοινωνία.
* Γιατί αυτή η καταφυγή στη Βυζαντινή τεχνοτροπία;
Γιατί η τεχνοτροπία αυτή είναι στην πραγματικότητα η κατάληξη της ελληνικής ζωγραφικής. Ένας ζωγραφικός τρόπος που ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα και φθάνει μέχρι τον Θεόφιλο. Τον τρόπο αυτό προσπαθώ να χρησιμοποιήσω, εντελώς συνειδητά πάντα διότι έχει κατά τη γνώμη την κοινωνική διάσταση που σας ανέφερα πριν.
* Αντίθετα με σας, οι σύγχρονοι αγιογράφοι αντιγράφουν τη Βυζαντινή Παράδοση. Έχετε αναρωτηθεί μήπως η αγιογραφία είναι πλέον μια νεκρή υπόθεση, μια υπόθεση που δεν εμπνέει άρα δεν μπορεί να εξελιχθεί ή έστω να αποτελέσει αντικείμενο δημιουργικότητας να παράξει κοινωνία όπως λέτε;
Εφόσον το θέτουμε έτσι, ότι δηλαδή οι σημερινοί αγιογράφοι απλά αντιγράφουν το παρελθόν σαφώς τότε η αγιογραφία δεν μπορεί να διεκδικήσει να είναι ζωντανή τέχνη, αυτό είναι ξεκάθαρο. Εγώ αντίθετα πιστεύω ότι υπάρχει σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την αγιογραφία το οποίο λόγω εμπειρία είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Αφ ης στιγμής λοιπόν υπάρχει ζήτηση από μερίδα κόσμου και μάλιστα πολύ μεγάλη, αυτόματα τίθεται το ζήτημα της δημιουργίας. Άρα υπάρχει περιθώριο να υπάρξει δημιουργία. Το θέμα είναι πως μπορεί να διεκδικήσει αυτό τον χαρακτήρα και να γίνει δημιουργία. Σήμερα η πλειοψηφία των αγιογράφων αντιγράφει αυτό που έχει συμβεί, αυτό όμως είναι μια φόρμα η οποία εξυπηρέτησε κάποτε. Σήμερα θα πρέπει με κάποιο τρόπο, να πάρει χαρακτήρα και χαρακτηριστικά από τη σημερινή πραγματικότητα, αλλιώς θα είναι νεκρό γεγονός.
* Οι βυζαντινοί καλλιτέχνες εξέφρασαν μιαν ανάγκη, δική τους και της κοινωνίας που ζούσαν. Υπάρχει σήμερα το πολιτιστικό πλαίσιο, η δυναμική που επιτρέπει να θεωρούμε ότι μπορεί να ανασυσταθεί, να αναδυθεί εκ νέου ένας πολιτισμός με αναφορά στις παλιές αξίες, και αυτό ανεξάρτητα από τη ζήτηση που αναφέρατε πριν;
Νομίζω πως ναι.
Αγιογραφία σε μια κοινωνία χωρίς άγιους;
Επιμένω ότι η βασική λειτουργία της αγιογραφίας είναι να αποδώσει πρόσωπα και γεγονότα της θρησκείας με έναν ζωγραφικό τρόπο. Αυτό κάνει και αυτό έκανε πάντα. Άρα υπάρχουν κάποια σταθερά στοιχεία. Το θέμα είναι σταθερό. Από κει και πέρα ο ζωγραφικός τρόπος μπορεί να ανανεώνεται, να παρακολουθεί την πολιτισμική κίνηση σε κάθε εποχή.
* Μια πολιτιστική κίνηση με κυρίαρχη την απουσία του Θεού, στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο;
Εντάξει, αλλά ας μην παραβλέπουμε ότι υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό κομμάτι ανθρώπων που δεν παύουν να αναζητούν αυτήν την πραγματικότητα του Θεού και συνεπώς κανείς μπορεί να κινηθεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Εγώ θα αντέστρεφα λιγάκι αυτό που λέτε. Αν δηλαδή υπήρχε μια πιο ζωντανή εκκλησιαστική τέχνη δεν θα μπορούσε να δώσει στην κοινωνία τη δυνατότητα να διαβάσει τον χώρο της θρησκείας με πολύ διαφορετικό μάτι; Γιατί καλώς ή κακώς σήμερα, με τη στατικότητα που υπάρχει στον εκκλησιαστικό χώρο- πολιτισμικά τουλάχιστον- αυτόματα αυτό παράγει συντήρηση η οποία πράγματι κουμπώνει τους ανθρώπους. Εάν αντίθετα υπήρχε μια ζωντανή τέχνη, αυτόματα θα υπήρχε δυνατότητα διαλόγου.
* Η εκκλησία πάντως αρέσκεται στη στατικότητα, δείχνει απρόθυμη να συμμεριστεί την άποψή σας…
Η εκκλησία συλλήβδην δεν είναι στατική. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν άλλη, πιο κινητική στάση και αντιμετώπιση. Άρα μέσα σ' αυτό τον χώρο, μπορεί κανείς να δημιουργεί προϋποθέσεις για εσωτερικές ζυμώσεις και για δυνατότητες διαλόγου οι οποίες, αν μη τι άλλο, μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ζωντανή πραγματικότητα.
* Είσθε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, διδάσκετε, γράφετε και εικονογραφείτε βιβλία. Από πού εμπνέεστε κ. Κόρδη πού αναζητείτε την αλήθεια σας, σε λησμονημένες αξίες και πηγές;
Υπάρχει πάντα ένας κόσμος που τις αξίες και τις πηγές τις κρατάει ζωντανές, ζει με αυτές, άρα δεν έχουν λησμονηθεί. Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ίσως να απέχει, να έχει απομακρυνθεί, να μην ενδιαφέρεται για αυτές τις μνήμες αλλά ένα άλλο κομμάτι ενδιαφέρεται. Συνεπώς δεν είναι πλήρως λησμονημένες. Αυτό είναι το καθαρά γεωγραφικό κομμάτι το οποίο για μένα είναι μια ζωντανή πραγματικότητα, διότι είμαι ενταγμένος στον χώρο της εκκλησίας. Συνεπώς δεν προσπαθώ να ανασύρω κάτι, ζω εκεί δέχομαι κάποια πράγματα και μιλώ γι αυτά. Έτσι απλά. Αν μιλήσουμε για την κοσμική ζωγραφική τότε εντάξει εκεί μπορεί να μιλήσουμε για έμπνευση και για πηγές.
* Αν η ζωή στην εκκλησία είναι καθαρά γεωγραφικό κομμάτι, ποια είναι η εσωτερική σας καλλιτεχνική δυναμική;
Αυτό που πάντα με απασχολούσε είναι ο άνθρωπος και η περιπέτειά του μέσα στη ζωή. Συνεπώς τα θέματά μου κατά κύριο λόγο είναι ανθρωποκεντρικά. Δεν με απασχολεί το τοπίο, οι νεκρές φύσεις ή οτιδήποτε άλλο. Με απασχολεί ο άνθρωπος για αυτό και συχνά πυκνά ανατρέχω σε ποιητές από τους οποίους παίρνω αφορμές διότι εκεί μέσα υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν, αγωνιούν, πονούν, θέλουν να ζήσουν τέλος πάντων. Όλη αυτήν την αγωνία, την αγάπη, τον έρωτα για τη ζωή προσπαθώ να καταγράψω και να παρουσιάσω με τον τρόπο που γνωρίζω. Αυτή είναι η εικαστική μου απόπειρα.
Σ.Μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου