Την Πέμπτη της Ε΄ εβδομάδος των Νηστειών,
κατά την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας μας,
ψάλλουμε την ακολουθία του Μεγάλου και κατανυκτικού Κανόνος.
Πραγματικά, το επίθετο Μέγας, εκτός από το νόημα του περιεχομένου, μπορεί να δικαιολογήσει και η έκταση του Κανόνος.
Γιατί, ενώ οι άλλοι κανόνες μόλις περνάνε τα τριάντα τροπάρια,
ο Μέγας Κανών, που διαβάζεται σήμερα το βράδυ,
μετά το Απόδειπνο, φτάνει τα διακόσια πενήντα τροπάρια!
Ποιητής του Κανόνος, είναι ο Άγιος Ανδρέας, ο Ιεροσολυμίτης, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, που γιορτάζεται στις 4 Ιουλίου.
Ο Μέγας Κανών, είναι ένα πολύστροφο λειτουργικό ποίημα,
με πλούσια λυρικά στοιχεία, ένα ποίημα σπάνιας τέχνης,
που μοσκοβολάει λεπτότατον άρωμα πνευματικής ευωδίας
και αποστάζει ειρηνευτική δροσιά κατανύξεως στην ψυχή,
όχι μόνο του πνευματικού ανθρώπου,
αλλά και του αδιάφορου και σκληροκάρδιου.
Στην αρχή, ο Άγιος Ανδρέας, με πολλή ταπείνωση, δείχνει την απορία του, απο ποιό παράπτωμά του να αρχίσει,
στα θρησκευτικά τροπάρια που θα ψάλλει:
"Πόθεν άρξομαι θρηνείν τας του αθλίου μου βίου πράξεις"
Πούθε ν΄αρχίσω να θρηνώ τις άθλιες πράξεις της ζωή μου;
Και ποιά να βάλω πρώτη, Θεέ μου, στην τωρινή μου θρηνωδία;
Όμως, εσύ, σαν εύσπλαχνος, των αμαρτημάτων δός μου συγχώρεση.
Όλος ο Μεγάλος Κανόνας, σαν ένας ποταμός κλαυθμού
και δακρύων, πηγάζει απο την Αγία Γραφή.
Απο εκεί παίρνει τις εμπνεύσεις του ο Άγιος Ανδρέας.
Και δεν αφήνει σχεδόν ούτε μια ιστορία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, απο τον Αδάμ και την Εύα της Παλαιάς, μέχρι τους Αποστόλους της Καινής Διαθήκης, που να μή την συγκρίνει με την ζωή της ψυχής του.
Άλλοτε, για τις καλές πράξεις των προσώπων της Αγίας Γραφής,
κατηγορεί την ψυχή του απο πραγματική ταπείνωση, πώς δέν τις ακολούθησε, και προτρέπει με ωραίο τρόπο σε κάθε ψυχή,
να μιμηθεί τα καλά έργα των Αγίων,
και άλλοτε, στις κακές πράξεις που αναφέρονται στην Αγία Γραφή, κακίζει και ταλανίζει την ψυχή του, που τις ακολούθησε, και μας συμβουλεύει, με πολλή θέρμη, να αποφύγουμε το κακό και να επιστρέψουμε στο Θεό,
πράγμα που γίνεται με δάκρυα και μετάνοια έμπρακτη.
Γιατί όμως οι Άγιοι Πατέρες έβαλαν εδώ τον Μεγάλο Κανόνα,
και γιατί ο Άγιος Ανδρέας τον έγραψε;
Απαντά ο ιερός Συναξαριστής:
"Επειδή γαρ προς το τέλος εγγίζει η Αγία Τεσσαρακοστή,
ίνα μη οι άνθρωποι, ράθυμοι γεγονότες,
προς τους πνευματικούς αγώνας αμελέστερον διατεθώσι,
και του σωφρονείν καθάπαξ έν πάσιν απόσχοιντο,
ο μέγιστος Ανδρέας, (οιά τις αλείπτης), διά των ιστοριών
του Μεγάλου Κανόνος, των μεγάλων ανδρών λέγων την αρετήν,
και των φαυλων αύθις την εκτροπήν, ώς άν τις φαίη,
γεναιοτέρους τους κάμνοντας παρασκευάζει
και ανδρικώς τοις έμπροσθεν επεκτεινέσθαι".
Θα μπορούσε κανείς να πεί,
πώς ο Μεγάλος Κανόνας είναι έν΄αντιμέτρημα της ψυχής
με τα πιό μεγάλα αναστήματα της Αγίας Γραφής.
Κι ακόμη, ένας συγκλονιστικός ποιητικός διάλογος της ψυχής
με τον ευατό της.
Παντελή Πάσχου
"'Ερως Ορθοδοξίας"
κατά την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας μας,
ψάλλουμε την ακολουθία του Μεγάλου και κατανυκτικού Κανόνος.
Πραγματικά, το επίθετο Μέγας, εκτός από το νόημα του περιεχομένου, μπορεί να δικαιολογήσει και η έκταση του Κανόνος.
Γιατί, ενώ οι άλλοι κανόνες μόλις περνάνε τα τριάντα τροπάρια,
ο Μέγας Κανών, που διαβάζεται σήμερα το βράδυ,
μετά το Απόδειπνο, φτάνει τα διακόσια πενήντα τροπάρια!
Ποιητής του Κανόνος, είναι ο Άγιος Ανδρέας, ο Ιεροσολυμίτης, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, που γιορτάζεται στις 4 Ιουλίου.
Ο Μέγας Κανών, είναι ένα πολύστροφο λειτουργικό ποίημα,
με πλούσια λυρικά στοιχεία, ένα ποίημα σπάνιας τέχνης,
που μοσκοβολάει λεπτότατον άρωμα πνευματικής ευωδίας
και αποστάζει ειρηνευτική δροσιά κατανύξεως στην ψυχή,
όχι μόνο του πνευματικού ανθρώπου,
αλλά και του αδιάφορου και σκληροκάρδιου.
Στην αρχή, ο Άγιος Ανδρέας, με πολλή ταπείνωση, δείχνει την απορία του, απο ποιό παράπτωμά του να αρχίσει,
στα θρησκευτικά τροπάρια που θα ψάλλει:
"Πόθεν άρξομαι θρηνείν τας του αθλίου μου βίου πράξεις"
Πούθε ν΄αρχίσω να θρηνώ τις άθλιες πράξεις της ζωή μου;
Και ποιά να βάλω πρώτη, Θεέ μου, στην τωρινή μου θρηνωδία;
Όμως, εσύ, σαν εύσπλαχνος, των αμαρτημάτων δός μου συγχώρεση.
Όλος ο Μεγάλος Κανόνας, σαν ένας ποταμός κλαυθμού
και δακρύων, πηγάζει απο την Αγία Γραφή.
Απο εκεί παίρνει τις εμπνεύσεις του ο Άγιος Ανδρέας.
Και δεν αφήνει σχεδόν ούτε μια ιστορία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, απο τον Αδάμ και την Εύα της Παλαιάς, μέχρι τους Αποστόλους της Καινής Διαθήκης, που να μή την συγκρίνει με την ζωή της ψυχής του.
Άλλοτε, για τις καλές πράξεις των προσώπων της Αγίας Γραφής,
κατηγορεί την ψυχή του απο πραγματική ταπείνωση, πώς δέν τις ακολούθησε, και προτρέπει με ωραίο τρόπο σε κάθε ψυχή,
να μιμηθεί τα καλά έργα των Αγίων,
και άλλοτε, στις κακές πράξεις που αναφέρονται στην Αγία Γραφή, κακίζει και ταλανίζει την ψυχή του, που τις ακολούθησε, και μας συμβουλεύει, με πολλή θέρμη, να αποφύγουμε το κακό και να επιστρέψουμε στο Θεό,
πράγμα που γίνεται με δάκρυα και μετάνοια έμπρακτη.
Γιατί όμως οι Άγιοι Πατέρες έβαλαν εδώ τον Μεγάλο Κανόνα,
και γιατί ο Άγιος Ανδρέας τον έγραψε;
Απαντά ο ιερός Συναξαριστής:
"Επειδή γαρ προς το τέλος εγγίζει η Αγία Τεσσαρακοστή,
ίνα μη οι άνθρωποι, ράθυμοι γεγονότες,
προς τους πνευματικούς αγώνας αμελέστερον διατεθώσι,
και του σωφρονείν καθάπαξ έν πάσιν απόσχοιντο,
ο μέγιστος Ανδρέας, (οιά τις αλείπτης), διά των ιστοριών
του Μεγάλου Κανόνος, των μεγάλων ανδρών λέγων την αρετήν,
και των φαυλων αύθις την εκτροπήν, ώς άν τις φαίη,
γεναιοτέρους τους κάμνοντας παρασκευάζει
και ανδρικώς τοις έμπροσθεν επεκτεινέσθαι".
Θα μπορούσε κανείς να πεί,
πώς ο Μεγάλος Κανόνας είναι έν΄αντιμέτρημα της ψυχής
με τα πιό μεγάλα αναστήματα της Αγίας Γραφής.
Κι ακόμη, ένας συγκλονιστικός ποιητικός διάλογος της ψυχής
με τον ευατό της.
Παντελή Πάσχου
"'Ερως Ορθοδοξίας"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου